QUẦN THỂ ĐỘNG VẬT

Vườn có 24 loài thú lớn, trong đó có 7 loài thú bị đe dọa trên toàn cầu, điển hình như khỉ đuôi dài (Macaca fascicularis), rái cá vuốt bé hay rái cùi (Aonyx cinerea), rái cá lông mũi (Lutra sumatrana), mèo cá (Prionailurus viverinus).

Rái cá lông mũi

Mèo cá

Có 185 loài chim, trong đó có 8 loài chim bị đe dọa trên toàn cầu, điển hình như đại bàng đen (Aquila clanga), quắm trắng đầu đen (Threskiornis melanocephalus), già đẫy nhỏ (Leptoptilos javanicus). Đặc biệt có sân chim quan trọng trên thế giới với sự hiện diện của các loài quắm đen, giang sen, dô nách nâu, còng cọc, diệc lửa, chiếm tỷ lệ từ 0,98 - 5,47% tổng quần thể mỗi loài trên thế giới.

Đại bàng đen

Già đẫy nhỏ

Có 34 loài cá, trong đó có các loài mới được ghi nhận ở Việt Nam là Mystus sp., Phenacostethus smithi.

U Minh Thượng có 32 loài thú thuộc 13 họ, 7 bộ. Trong đó đặc trưng nhất là quần thể loài Paradoxurus hermaphrodites hay ta thường gọi là cầy vòi hương.

Cầy vòi hương

Cầy vòi hương (vòi đốm hay vòi mướp) là một loài động vật có vú ,thuộc họ Cầy, là loài bản địa của khu vực Nam Á, Đông Nam Á và miền nam Trung Quốc.

Phân bố của loài

Tình trạng bảo tồn và phân loại

Cầy vòi hương nặng từ 2 đến 5 kg. Chiều dài thân khoảng từ 480 đến 700 mm, đuôi dài từ 400 đến 660 mm. Bộ lông nền màu xám.

Hình dáng loại cầy này có đặc điểm là ba vệt đen chạy dọc trên lưng. Về phía đuôi thì ba vệt này đứt quãng, tạo nên những đốm đen. Lác đác hai bên thân là những đốm đen khác. Mặt có vệt đen quanh mắt và mõm trông như mặt nạ, có các đốm trắng bên má và bên mắt.

Cầy vòi hương có bốn bàn chân đen, đuôi dài gần bằng thân, mặt trên ở phần gốc đuôi có màu đenđiểm vàng nhạt, mặt dưới màu vàng đất, phần ngoài đuôi màu đen. Tên gọi khoa học của chúng (P. hermaphroditus) là do một thực tế là cả hai giới đều có các tuyến xạ phía dưới đuôi trông tương tự như tinh hoàn. Chúng có thể phun ra các chất bài tiết độc hại từ các tuyến này. Vuốt sắc của chúng cho phép chúng leo trèo cây dễ dàng.

Minh họa hộp sọ và hàm răng của cầy vòi hương

Chúng thường sinh sống ở các khu rừng nguyên sinh, kể cả rừng thứ sinh cũng có sự xuất hiện của loài này nhưng với mật độ thấp. Vườn quốc gia U Minh Thượng là một môi trường sống lý tưởng cho cầy vòi hương sinh sản và phát triển.

Cầy vòi hương là loại động vật ăn tạp kiếm ăn về đêm. Nguồn thức ăn chủ yếu của nó là các loại quả như các loại hồng xiêm,xoài, chôm chôm và các động vật nhỏ như chim, chuột, rắn,... Đặc biệt chúng rất ưa thích nhựa của hoa cọ, là loại chất lỏng khi lên men thì trở thành một loại rượu mùi có vị ngọt.

Cầy vòi hương có một lối sống đơn độc, ngoại trừ thời gian ngắn vào mùa giao phối. Chúng sinh sản quanh năm nhưng tập trung chủ yếu vào các tháng 10, 11 và 12. Chúng đẻ mỗi lứa từ 2 đến 4 con. Cầy con có khả năng sinh trưởng rất nhanh.

Mẹ con cầy vòi hương

Cầy vòi hương sơ sinh

Một công dụng hết sức đặc trưng của cầy vòi hương là để sản xuất cà phê chồn. Mặc dù trong tiếng Việt tên loại cà phê này có nhắc đến chồn nhưng thật ra cà phê chồn là một loại cà phê được sản xuất từ hạt cà phê mà loài cầy vòi hương ăn và đã tiêu hóa một phần thải ra chứ không phải là loài chồn

Cầy vòi hương ăn hạt cà phê

Loài thú này trèo lên những cây cà phê và chọn ăn những trái đỏ nhất, chín nhất. Người ta cho rằng khi những trái cà phê này ở trong dạ dày của cầy vòi hương dưới tác dụng của enzym chúng sẽ biến đổi và có hương vị đậm đà hơn. Những hạt cà phê này sẽ trở nên cứng và giòn hơn, đồng thời lượng protein cũng giảm đi, làm giảm độ đắng của hạt cà phê. Sau quá trình làm sạch và xử lý, khi sử dụng loại hạt cà phê này có mùi đặc trưng và vị rất lạ so với các loại cà phê thông thường, tạo cho loại cà phê này trở thành một thứ đặc sản và có giá bán rất đắt.

Hạt cà phê do cầy thải ra

Kopi Luwak là cà phê đắt nhất trên thế giới, một kg Kopi Luwak có giá thành khoảng 20 triệu VND (1300 USD) và mỗi năm cũng chỉ có khoảng 200 kg được bán trên thị trường thế giới.

Cà phê Kopi Luwak